Mühürleme Nedir ? Kumanda devrelerinde ne işe yarar?

Read Time:2 Minute, 58 Second

Kumanda devrelerinde bir sistemin sürekli çalışmasında kullanılan bir sistemdir. Kumanda devrelerinde sadece kontaktör yada röle mühürlemesi için kullanılmamaktadır. Sensör, switch ( sınır anahtarı ) gibi kalıcı çıkış vermeyen elektrik ekipmanlarında sürekli çalışması istenilen devrelerde kullanılmaktadır. Anlayacağınız üzere mühürleme bir devrenin sürekli çalışması istenildiği zaman kullanılmaktadır.

Mühürleme devrelerinin diğer adı da elektriksel kilitlemedir.

Meslek liselerinde kumanda dersinde ilk öğrendiğimiz kumanda devrelerinden bir tanesi mühürlemeli start stop devresidir. Bu devrenin mantığını öğrendiğiniz takdirde kumanda devrelerinin başlangıcını yapabileceksiniz

Mühürleme işlemi bir elektrik ekipmanının açık kontağını kısa devre ederek süreklilik sağlamak amacıyla yapılmaktadır. Dolayısıyla kumanda devrelerinde önce mühürlenecek açık kontak düşünülmektedir. Ardından mühürle için röle yada kontaktör belirlenmektedir.

Eğer sürekli bir motorun çalışması isteniliyor ise motor kontaktörü üzerinden mühürleme yapılabilmektedir. Lakin bir motorun çalışıp sonra durması daha sonra yine çalışması isteniliyor ise bu sefer ayrı bir mühürleme devresi yapılmalıdır. Bu mühürleme için de sadece mühürleme yapması için röle bağlantısı yapılmalıdır.

Start stop kumanda devresi

Start stop devresine mühürleme yapılmaz ise start butonuna basıldığında motor çalışır. Elimizi start butonunda çektiğimiz zaman motor durur. Bir sistemin sürekli çalışması için mühürleme yapılması gereklidir.

Kumanda devresine yapılışı

Kumanda sigortasından kablo ile çıkarak stop butonu kapalı kontak (NC) girişine bağlantı yapıyoruz. Stop butonu kapalı kontak (NC) çıkış ucundan çıkarak start butonu giriş açık kontak (NO) ucuna bağlıyoruz. Start butonu açık kontak (NO) çıkış ucundan çıkarak M kontaktörünün A1 ucuna bağlıyoruz. M kontaktörünün A2 ucuna ise nötr bağlantısını gerçekleştiriyoruz. Böylelikle kumanda devresinin bağlantısı bitmiş bulunmaktadır.

Kumanda devresinin çalışması

Kumanda sigortasını kaldırıyoruz. Sigorta kaldırılınca elektrik gerlimi stop butonu girişine gelir. Eğer stop butonu basıl değil ise kapalı kontak olduğu için elektrik gerilimi start butonu girişine kadar gelir. Start butonu açık kontak olduğu için butona basılmadığı sürece elektrik gerilimi start butonu girişinde kalır.

Start butonuna basıldığında açık olan kontağını kapatarak elektrik gerilimini M kontaktörünün bobin ucuna gelir. Dolayısıyla M kontaktörünün A2 ucuna sabit nötr bağlantısı olduğu için bobininde enerji olacak ve kontaktör çekecektir. Kontaktör çekince güç kontaklarını kapatacak ve motor çalışmaya başlayacaktır.

Elimizi start butonundan kaldırdığımızda kapatmış olan kontağını açacak ve kontaktöre enerji gitmeyecektir. Kontaktöre enerji gitmediği için çekmeyi bırakacak ve güç kontaklarını açacaktır. Kontaklarını açtığı için motor duracaktır. Sistem bu şekilde çalışmaktadır.

Mühürlemeli start stop kumanda devresi

Mühürleme devresi bir sistemin sürekli çalışması istenildiği zaman yapılan elektrik kumanda devresidir.

Kumanda devresine yapılışı

Bu kumanda devreside aynı start stop kumanda devresi gibi yapılmaktadır. Sadece ilave olarak mhürleme kontağı bağlantısı yapılmaktadır.

Kumanda sigortasından kablo ile çıkarak stop butonu kapalı kontak (NC) girişine bağlantı yapıyoruz. Stop butonu kapalı kontak (NC) çıkış ucundan çıkarak start butonu giriş açık kontak (NO) ucuna bağlıyoruz. Ardından start butonu açık kontak (NO) çıkış ucundan çıkarak M kontaktörünün A1 ucuna bağlıyoruz. M kontaktörünün A2 ucuna ise nötr bağlantısını gerçekleştiriyoruz.

Şimdi gelelim mühürleme bağlantısını yapmaya. Stop butonu kapalı kontak çıkış ucundan yada start butonu açık kontak giriş ucundan bir kablo alıyoruz. Aldığımız bu kabloyu mühürleme yapacağımız kontaktörün açık kontak ucuna bağlıyoruz. Bağladığımız kontaktörün açık kontak karşılığı olan uçtan çıkarak mühürleme yapacağımız start butonu açık kontak çıkış ucuna bağlantısını gerçekleştiriyoruz. Böylelikle mühürle devresini bitirmiş bulunmaktayız.

Kumanda devresinin çalışması

Kumanda devresinin çalışması aynı start stop kumanda devresi gibi aynıdır. Sadece devrede mühürleme olduğu için kontaktör çektiği zaman açık kontağını kapatacak, kapalı kontağını açacaktır. Dolayısıyla elimizi start butonundan çektiğimizde açık kontağını kapattığı için elektrik gerilimi devreyi M kontaktörün kontağı üzerinden devam edecektir. Böylelikle motor sürekli çalışmaya başlayacaktır.

Stop butonuna basılıncaya kadar çalışmaya devam edecektir. Stop butonuna basıldığında kapalı kontağını açarak sistemdeki elektrik gerilimini keser ve motor duracaktır. Sistem bu şekilde çalışmaktadır.

Kumanda devrelerinin çizim ve uygulama videolarını izlemek istiyorsanız https://www.youtube.com/channel/UCqgpgIpP2Q0VwHZ_kvnA50Q kanalında izleyebilir, kanalımıza abone olabilirsiniz.