7 November 2024

Rulman montaj öncesi hazırlık ve montaj yöntemleri

Read Time:6 Minute, 58 Second

Rulman Montaj öncesi Hazırlık

Rulman eğer doğru monte edilirse ve bakımları uygun şekilde yapılırsa olabildiğince güvenilir makina elemanlarıdır. Doğru montaj dikkat, temizlik, hassasiyet, uygun montaj yöntemi. Ve işe uygun aletlerin yanında, tecrübe de gerektirir.

Planlama

Montaj öncesi aşağıdaki hususları tespit etmek için teknik talimatları dikkatle inceleyin;

  • Sistemdeki lelemanların montaj sırası
  • Doğru rulman tipi, büyüklüğü ve tasarım özellikleri
  • Kullanılacak uygun yağlayıcı türü ve yağlayıcı miktarı
  • Uygun montaj yöntemi
  • Uygun montaj aletleri

Rulmanları monte etmek için kullanılacak alet ve yöntemler esas olarak rulman boyutuna bağlıdır. Genel olarak boyut açısından rulmanlar aşağıdaki gibi sınıflandırılabilirler;

Küçük rulmanlar: delik çapı d < 80 mm

Orta büyüklükte rulmanlar: delik çapı 80 mm < d < 200 mm

Büyük rulmanlar : delik çapı d > 200 mm

Temizlik

Rulmandan uzun ömür isteniyorsa, temizlik bunun en önde gelen koşullarındandır. Temizlik öncelikle depoda başlar. Rulmanları serin bir ortamda ve kuru bir alanda makina titreşimlerinden etkilenmeyen raflar üzerinde muhafaza ediniz. Montajın hemen öncesine kadar, tulmanı orjinal ambalajından çıkarmayınız.

Mümkünse, rulmanları kuru tozsuz metal işleme ve benzeri bigi talaş ve toz üreten makinalardan uzak bir alanda monte ediniz. Rulman ve yağlayıcı dahil bütün eş çalışacan parçaların temiz ve kirleticilerden arınmış olduğundan emin olunuz.

Genellikle büyük boyutlu rulmanlarda olduğu gibi temiz bir ortamda montaj mümkün değilse montaj tamamlanana kadar rulmanı ve montaj bölgesini toz pislik ve nem gibi kirleticilerden koruyacak bütün öenlemler alınmalıdır. Bu iş basitçe rulman, makina elemanı gibi parçaları plastik flim veya folyo ile kapatarak yapılabilir.

NOT: Rulmanların kirlenmesini önlemek her zaman rulmanları temizlemekteden daha iyidir. Pek çok rulman türü ayrılabilir değildir. Ve bunların temizliği çok zordur.

Yeni rulman üzerindeki koruyucu temizleme

Herhangi bir kirleticiye maruz kalmamaları için yeni rulmanlar montajın hemen öncesine kadar orjinal mablajında muhafaz edilmelidir. Normal olarak yeni rulmanlara imalat sırasında uygulanan koruyucu maddenin tamamen temizlenmesi gerekmez. Rulmanın delik yüzeyinin ve dış yüzeyinin iplik bırakmayan bir kumaşla temizlenmesi yeterlidir.

Emniyet

Rulmanların taşınması ve montajı sırasında yaralanma riskini aza indirmek için;

  • Her zaman koruyucu eldiven giyin ( özellikle ısıtılmış rulmanlar ve yağlayıcılarla çalışırken )
  • Her zaman uygun kaldırma ve taşıma ekipmanları kullanın.
  • Rulmana hiç bir zaman çekiş veya keski gibi sert bir cisimle vurmayın.

Elemenaların hazırlanması

Bir rulmanı monte etmeden önce, bununla eş çalışan elekmanları hazırlayın ve aşağıdaki talimatları yerine getirin;

  • Mil üzerinde rulmandan önce yer alan bütün elemanları yerine takın.
  • Mil veya yatak yuvasındaki bir sıkı geçmebağlantı için rulman oturma yüzeylerini düşük viskoziteli bir yağ tabakası ile kaplayın.
  • Mil veya yatak yuvasındaki serbest geçme bağlantı için rulman oturma yüzeylerini anti-fretting pastası ile kaplayın.
  • Eğer mil veya manşonda yağ enjeksiyon tertibatı varsa bütün delik ve kanalların temiz olduğundan emin olun.

Rulman iç boşluğu

Rulman iç boşluğu bir bileziğin diğerine göre serbestçe hareket edebileceği toplam mesafe olarak tarif edilmektedir. Radyal yöndeki hareket miktarı radyal iç boşluk eksenel yöndeki hareket miktarı ise eksenel boşluk olarak adlandırılmaktadır.

Montaj öncesi ve sonrası boşluk

montaj öncesindekiiç boşluk ile montaj sonrasında rulmanın çalışma sıcaklığına ulaştığındaki normal işletme koşullarındaki boşluğu birbirinden ayırmak gerekir. Rulmanın montaj öncesi iç boşluğu sıkı geçme montaj sonucu bileziklerin elastik deformasyonu ve çalışma sırasındaki sıcaklıktan kaynaklanan ısıl genleşmelerden dolayı çalışma boşluğundan daha büyüktür.

Genel kural olarak rulmanların çalışma boşluğu sıfırdan çok az büyük olmalıdır. hatta çok düşük bir ön gerilmenin de olumsuz etkisi yoktur. Rulman oturma yüzeyleri orjinali gibi olamayacağı için değiştirilen rulmanlarda ön gerilmeli montaj genellikle önerilmez.

Sentil (Filer çakısı) ile boşluk ölçümü

Bir sentil genellikle montaj öncesi ve sonrası orta ve büyük boyoutlu oynak makaralı rulmanlar ile CARB toroidal rulmanların radyal boşluğunu ölçmek için kullanılmaktadır.

Montaj öncesinde iç ve dış bileziği bir kaç defa döndürün. Her iki rulman bileziğinin ve yuvarlanma elemanı setinin birbirine göre eş eksenli olacak şekilde ayarlandığından emin olun. Ölçüm sırasında sentil yaprağını makaranın orta kısmı ile yuvarlanma yolu arasında ileri geri hareket ettirin. Bu işlemi sentil yaprağı ve makara arasında hafif bir direnç hissedene kadar daha kalın yapraklar ile tekrarlayın. Ölçtüğünüz değeri doğrulamak için rulmanı 180 derece döndürerek karşı sırayı ölçmek suratiyle işlemi tekrarlayın.

Soğuk montaj

  • Mekanik yöntemler
  • SKF hidroli somunlu montaj yöntemi
  • yağ enjeksiyon yöntemi
  • iç bilezik genleşmesinin ölçümüyle montaj

Mekanik yöntemler, daha ziyade küçük rulmanları silindirik veya konik delikli rulmanları mil veya yatak yuvasına takmak için kullanılmaktadır. Geri kalan yöntemler ise konik delikli rulmanları konik karşı yüzeye monte etmekte kullanılırlar.

Konik delikli rulmanlar

Küçük ve orta boyutlu rulmanlar konik oturma yüzeyine. Ya çekiç ve vurma borusu yada tercihen mil ucuna takılı bir emniyet somunu yardımı ile monte edilirler. Germe manşonlu uygulamarlada ise manşon somunu kullanılmaktadır.

Rulmanı konik oturma yüzeyinde ilerletmek için kullanılan omun ya klasik bir ay anahtar. Yada vurmalı ay anahtarı yardımı ile sıkılmalıdır. Bir rulman takma aleti ile konik rulman deliğine küçük bir sökme kovanı veya bir arka plaka takılmaktadır.

İç çapı d > 500 mm’den büyük rulmanlar hidrolik somunlu montaj yönetimi ile basit ve güvenli olarak monte edilebilirler. Hidrolik somunlu montaj ve yağ enjeksiyon yöntemlerinin kombinasyonu. İle orta ve büyük boyutlu rulmanların montajı kolaylıkla yapılabilmektedir. Ayrıca yağ emjeksiyon yöntemi ile seorMount’un kombinasyonu ise büyük rulmanların montajını. Bir seviye daha basitleştirir. Konik delikli rulmanlar sıkı geçme takılırlar. Montaj sırasındaki geçme sıkılığı temel olarak aşağıdaki yöntemlerle belirlenir:

  • Azalan boşluk sonucu dış bileziğin dönmeye karşı direncindeki artışın hissedilmesi
  • Bir sentil kullanarak boşluğun ölçülmesi
  • Emniyet somunu sıkma açısının ölçümü
  • Eksenel ilerlemenin ölçümü
  • İç bileziğin genleşme miktarının ölçümü

SKF hidrolik somunlu montaj yöntemi

Hidrolik somunlu montaj yöntemi orta ve büyük boyutlu rulmanlar için önerilmektedir. Bu yöntem esas olarak bir komparatör ile donatılmış hidrolik somun vasıtası ile gerçekleştirilen iki aşamalı montajdan ibarettir.

Birinci aşama: hidrolik somuna önceden belirlenmiş bir basınç uygulanarak güvenilir bir başlangıç noktası elde edilir.

İkinci aşama: Hidrolik somundaki basınç arttırılarak rulman iç bileziği konik oturma yüzeyinde eksenel olarak ilerletilir. Montaj için önceden belirlenmiş eksenel ilerleme miktarı elde edilene kadar ilerleme sürekli olarak ölçülür.

Sıcak montaj

Rulman ve takılacağı mil veya yatak arasındaki sıcaklık farkı sıkı geçmenin büyüklüğüne ve rulman boyutuna bağlıdır. Rulmanlar ısıtılacaksa sıcaklık kontrolü yapılması zorunludur:

Dolayısıyla açık rulmanları 120 derece den daha yüksek sıcaklıklara kadar ısıtmayın.

İçerdikleri gres ve keçe malzemesi nedeni ile conta kapaklı rulmanları 80 derece nin üzerindeki sıcaklıklara kadar ısıtmayın.

Yataklarda geçme sıkılığı nadiren yüksek olduğu için 20 ile 50 derecelik ortalama bir sıcaklık artışı normalde yeterlidir. Rulman bir kez ısıtıldığında rulmanı mümkün olduğu kadar hızlı bir faturaya dayanacak şekilde yerine takmak gereklidir. Bundan sonra rulman soğuyana kadar yerinde tutulmaldır. Bu işlemleri yapmak için özellikle orta ve büyük boyutlu rulmanlar söz konusu olduğunda uygun rulman taşıma aletleri ve kaldırma takımlarının kullanışmasını önermektedir.

Elektrikli ısıtma plakaları

Bir elektrikli ısıtma plakası küçük rulman ve yatakları ısıtmak için kullanılmaktadır. Üniform bir ısıtma sağlamak için rulmanlar işlem boyunca bir kaç defa ters çevrilmelidir. Ayrıca elektrikli ısıtma plakası ayarlanabilir sıcaklık aralığı 50 ile 200 derece olan termostatik olarak kontrol edilebilen bir ısıtma cihazıdır.

DİKKAT: Keçeli rulmanlarınasla ısıtıcı şle doğrudan temas etmemeleri gerekir. Isıtıcı plaka ve rulman arasına bir ara halka yerleştiriniz.

İndüksiyonlu ısıtıcılar

Rulmanların ısıtılması için bir indüksiyonlu ısıtıcının kullanılmasını özellikle tavsiye etmektedir. İndüksiyonlu ısıtıcılar rulmanları nispeten kısa bir sürede üniform olarak ısıtılırlar. Ayrıca ısıtıcı ve boyunduruğun hiç bir şekilde ısınmaması nedeni ile emniyetli bir çalışma sağlarlar.

İndüksiyonlu ısıtıcı rulmanı manyetize edecektir. Bu nedenle montaj öncesinde rulmanın demanyetize edilmesi çok önemlidir. Bütün indüksiyonlü ısıtıcılarının otomatik demanyetizasyon özelliği vardır. Bu ısıtıcılar 20mm delik çapından itibaren rulmanların ısıtılması için bir kaç değişik büyüklükte mevcuttur.

Isıtma dolapları

Isıtma dolapları genel olarak çok sayıda küçük rulmanın veya çok farklı çeşitte rulmanların ısıtılması için kullanılırlar. Küçük boyutlu yataklarda ısıtma dolapları kullanılabilmektedir. Rulman için uygun olan bu ısıtma dolapları ayarlanabilir bir termostat ve fan ile donatılmıştır.

İnfrared ısıtıcılar

İnfrared ısıtıcılar küçük ince cidarlı yatakların ısıtılması için temiz emniyetli ve çok basit bir çözümdür. Ayrıca vidalı bir muhafaza içinde bulunan infrared ısıtıcı yatak yuvasına yerleştirilmelidir. Ve alet çalıştırılmalıdır. Normal olarak rulman ile yatak yuvası arasındaki geçme nadiren sıkı olduğundan yatağın istenen sıcaklığa erişmesi sadece bir kaç dakika alır. Isıtma sonrasında ısıtıcıyı kapatın. Yatak yuvasından çıkarın ve çok hızlı bir şekilde soğuk haldeki rulmanı yuvasına takın.

Yağ banyoları

Yıllar önce yağ banyoları rulmanları ve küçük yatakları ısıtmak için çok popüler araçlardı. Günümüzde bu yüntem ekonomik çevresel ve iş meniyeti nedenleri ile önerilmemektedir. Bununla beraber bazı hallerde başka seçenek olmadığında kullanılabilmektedir. Bir rulman yağ banyosunda ısıtıldığında bazı basit kurallara titizlikle uyulmalıdır. İşlem için sadece alevlenme noktası 250 derecenin üstünde olan temiz bir yağ. Ve içinde ayarlanabilir bir termostat olan temiz bir kap kullanın.

Ayrıca rulman veya bilezikler hiçbir zaman kap ile doğrudan temas etmemelidir. Rulmanı ısıttıktan sonra ve mil üzerindeki pozisyonuna monte etmeden önce rulmana yapışan yağın rulmandan akmasına izin verince daha sonra rulman dış yüzeyini temiz bir bezla silin.

Ayrıca youtube kanalımızı takip edebilirsiniz. https://www.youtube.com/@elektrikegitimi

Happy
Happy
0 %
Sad
Sad
0 %
Excited
Excited
0 %
Sleepy
Sleepy
0 %
Angry
Angry
0 %
Surprise
Surprise
0 %

Average Rating

5 Star
0%
4 Star
0%
3 Star
0%
2 Star
0%
1 Star
0%

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir