Mühürlemeli sensör durdurmalı ileri geri kumanda devresi

Read Time:4 Minute, 42 Second

Mühürlemeli sensör ile çalışan ve duran ileri geri çalışan kumanda devresi yapılışını sizlere anlatacağım. Bir sistemin durdurulana kadar yada bir cihaz ile durdurana kadar çalışması istenen sistemde mühürleme yapılması gerekmektedir. İleri geri sistemini sürekli çalışmasını istiyorsanız araya sınır anahtarı yada sensör koymanıza gerek yoktur. Yapacağımız sistemde motora ileri yönde start verdiğinizde çalışan sistemi ileri yönde sensör gördüğünde sistemi durduracaktır. Aynı işlemi geri yönde çalıştırdığınızda geri sönsörü gördüğünde sistemi durduracaktır.

Mühürlemeli sensör durdurmalı ileri geri çalışma devresinde kullanılan malzemeler

1- 1 adet kumanda sigortası

2- 1 adet güç sigortası

3- 1 adet acil stop butonu

4- 1 adet termik şalter

5- 1 adet faz koruma rölesi

6- 1 adet Ptc termistör rölesi

7- 1adet stop butonu

8- 2 adet start butonu

9- 2 adet sensör

10- 2 adet kontaktör

11- Yeteri kadar kumanda ve güç kablosu

12- 1 adet asenkron motor

13- 1 adet 220 volt A.C giriş 24 volt D.C çıkış güç kaynağı

14- 2 adet 24 volt D.C bobinli röle

Mühürlemeli sensör durdurmalı ileri geri kumanda devresi yapılışı

Kumanda sigortasından bir kablo çıkıyoruz. Çıkan kabloyu acil stop butonu kapalı kontak (NC) giriş ucuna bağlıyoruz. Acil stop kapalı kontak (NC) çıkış ucundan çıkarak termik şalter açık kontak (NO) giriş ucuna bağlıyoruz. Kumanda devremizde termik şalter kullandık. Bu şalterlerin açık kontak ucu kullanılır. Kurulduğu zaman açık kontağını kapatır ve sistemin çalışmasına izin verir. Termik röle kullansaydık kapalı kontak kullanacaktık.

Termik şalter açık kontak (NO) çıkış ucundan çıkarak faz koruma rölesinin com ucuna bağlıyoruz. Ardından faz koruma rölesinin açık kontak (NO) ucundan çıkarak PTC termistör rölesi com ucuna bağlıyoruz. Ptc termistör rölesinin açık kontak (NO) ucundan çıkarak stop butonu kapalı kontak (NC) girişine bağlıyoruz. Daha sonra stop butonu kapalı kontak (NC) çıkış ucundan iki adet kablo çıkartıyoruz. Çıkan kablonun bir tanesini ileri start butonu açık kontak (NO) giriş ucuna bağlıyoruz. Diğerini ise geri start butonu açık kontak (NO) giriş ucuna bağlıyoruz.

İleri devresinin yapılışı

Ardından ileri start butonu açık kontak (NO) çıkış ucundan çıkarak geri kontaktörünün kapalı kontak (NC) giriş ucuna bağlıyoruz. Geri kontaktörünün kapalı kontak (NC) çıkış ucundan çıkarak R1 rölesinin com ucuna bağlıyoruz. R1 rölesi kapalı kontak (NC) ucundan çıkarak ileri kontaktörünün A1 ucuna bağlıyoruz. İleri kontaktörünün A2 ucuna ise nötr bağlantısını gerçekleştiriyoruz.

Sıradaki işlemimiz ise mühürleme devresini yapılmasıdır. Daha sonra ileri start butonu açık kontak (NO) giriş ucundan bir kablo alarak mühürleme yapacağımız ileri kontaktörünün açık kontak (NO) ucuna bağlıyoruz. İleri kontaktörünün açık kontak (NO) çıkış ucundan çıkarak mühürleme yapacağımız ileri start butonu açık kontak (NO) çıkış ucuna bağlıyoruz. Böylelikle ileri çalışma devremizi mühürlemiş olmaktayız.

Geri devresinin yapılışı

Daha sonra geri start butonu açık kontak (NO) çıkış ucundan çıkarak ileri kontaktörünün kapalı kontak (NC) giriş ucuna bağlıyoruz. İleri kontaktörünün kapalı kontak (NC) çıkış ucundan çıkarak R2 rölesinin com ucuna bağlıyoruz. R2 rölesi kapalı kontak (NC) ucundan çıkarak geri kontaktörünün A1 ucuna bağlıyoruz. Geri kontaktörünün A2 ucuna ise nötr bağlantısını gerçekleştiriyoruz.

Ardından sıradaki işlemimiz ise mühürleme devresinin yapılmaktır. Daha sonra geri start butonu açık kontak (NO) giriş ucundan bir kablo alarak mühürleme yapacağımız geri kontaktörünün açık kontak (NO) ucuna bağlıyoruz. Geri kontaktörünün açık kontak (NO) çıkış ucundan çıkarak mühürleme yapacağımız geri start butonu açık kontak (NO) çıkış ucuna bağlıyoruz. Böylelikle geri çalışma devremizi mühürlemiş olmaktayız.

Sensör bağlantısının yapılması

Öncelikle güç kaynağı girin kısmına ( input) L yazan yere faz N yazan yere nötr bağlantısını yapmaktayız. Toprak işareti olan yere toprak kablosunu bağlamayı atlamayalım. Güç kaynağı çıkışından ( output ) kısmından +24 volt ucundan çıkarak sensörün + voltaj bağlanacak uca bağlıyoruz. Genel sensörlerde kahve rengi kablo + voltaj ucudur. Güç kaynağından – 0 volt ucundan çıkarak sensörün çalışması için gerekli olan – 0 volt ucuna bağlıyoruz. Genel sensörlerde mavi renkli kablo – 0 volt ucudur.

Sensör çıkış ucu kablodan çıkarak röle A1 ucuna bağlıyoruz. İleri durdurma sensöründen çıkış veren uç genelde beyaz renkli kablodur. Beyaz kablodan çıkarak ileri durdurma rölesi R1 rölesi A1 ucuna bağlıyoruz. R1 rölesi A2 ucuna ise güç kaynağı – 0 volt ucuna bağlıyoruz. Geri durdurma sensör çıkış ucu olan beyaz kabloyu geri durdurma rölesi R2 röle A1 ucuna bağlıyoruz. R2 röle A2 ucuna ise güç kaynağı – 0 volt ucuna bağlıyoruz.

Dolayısıyla sensör çıkış verdiğinde röleye enerji gelir ve çeker. Enerjilenen röle açık kontağını kapatır, kapalı kontağını açar. Böylelikle ileri veya geri kontaktörünün çekmesini engeller. Sensörler genellikle 10 ile 30 volt d.c arası çalışır. Bu nedenle sensörleri d.c gerilim ile beslemekteyiz. Sensör çıkış ucuna röle kullanılmasının amacı ise röleler akıma maruz kalmaması içindir. Röle kontaklarından ise sistemimiz 220 volt ile çalıştığı için faz ucunu dolaştırarak sistemimizi çalıştırıyoruz.

Kumanda devresinin çalışması

Kumanda sigortasını kaldırıyoruz. Acil stop basılı değil ise, termik şalter kurulu olup kontağını kapattıysa sistem çalışmaya izin verir. Daha sonra faz koruma rölesi çalışma geriliminde sorun algılamadığında ve ptc termistör rölesi motoru sıcak görmüyorsa sistem çalışmasına izin verecektir. Stop butonuna kadar enerji gelmektedir. Biz ilk önce hangi komuta start verir isek o komutu alarak motor o yöne doğru dönecektir.

Öncelikle ileri start butonuna basalım. Motor ileri yönde çalışmaya başladı. İleri kontaktörü çekince geri kontaktör önündeki kapalı kontağını açtı. Dolayısıyla ileri kontaktörü kapalı kontağını açınca biz geri start butonuna bassak dahi sistem motorun geri yönde dönmesine izin vermeyecektir. İleri sensör görünce R1 rölesini çektirecektir. R1 rölesi çekince kapalı kontağını açacak ve ileri yönde çalışmasını durduracaktır.

Bundan sonraki yapacağımız işlem ise geri starta basmamız olacaktır. Geri start butonuna bastığımızda motor geri yönde çalışmaya devaö edecektir. Dolayısıyla geri kontaktörü çektiğinde ileri kontaktör önündeki kapalı kontağını açar. Geri kontaktörü kapalı kontağını açınca biz ileri start butonuna bassak dahi sistemin çalışmasına izin vermeyecektir. Geri sensörü görünce R2 rölesini çektirecektir. R2 rölesi çekince kapalı kontağını açarak sistemin geri yönde çalışmasını durduracaktır.

Ayrıca kumanda devresinin çizim ve uygulama videosunu izlemek için youtube kanalımızı ziyaret edebilir. Ücretsiz abone olabilirsiniz. https://www.youtube.com/@elektrikegitimi