Transformatör aksesuarları nelerdir ve görevleri

Read Time:2 Minute, 45 Second

Transformatör üzerinde koruma ve kontrol amaçlı olarak müşteri isteğine ve şartnamesine bağlı olarak aşağıdaki aksesuarlar kullanılır.

YAĞ SEVİYE GÖSTERGESİ

Atmosfere açık genişleme depolu transformatörlerde, genleşme deposundaki yağın seviyesini takip ve kontrol etmek amacıyla manyetik olarak çalışan yağ seviye göstergeleri kullanılmaktadır. Manyetik yağ seviye göstergeleri tek veya çift elektriksel kontaklı olabilir.

Kontaklı yağ seviye göstergeleri yağ miktarındaki beklenilmeyen ani değişiklikleri ihbar ve açma sinyalleri şeklinde iletir. İstenirse prizmatik yağ seviye göstergeleri de kullanılmaktadır.

NEM ALICI

Atmosfere açık genleşme depolu transformatörlerde kullanılır. Genleşme tankına monte edilir. İçerisindeki silikajel yardımı ile genleşme tankı içine giren havadaki nemi ve tozu alır. Transformatörün işletme emniyetini arttırır. Silikajel miktarı transformatördeki yağ miktarına göre değişir.

YAĞ SICAKLIK GÖSTERGESİ

Kapak üzerine veya kazan yan yüzeylerine kaynatılan termometre ceplerine yerleştirilen termometreler vasıtasıyla transformatör yağ üst sıcaklığını takip ve kontrol etmek mümkündür. Maksimum göstergeli elektriksel veya tek veya çift kontaklı termometreler kullanmak mümkündür.

Kontaklı termometreler transformatördeki ısının ön görülen değerleri aşması halinde bunları ihbar ve açma sinyalleri olarak verirler.

BUCHOLZ, GAZ TOPLAMA VE İHBAR RÖLESİ

Transformatör içerisinde meydana gelen düşük ve yüksek yoğunluklu desarj ve arkların oluşturduğu gazların toplandığı röledir. Röleler tek ve çift kontakları olabilmektedir.

Rölede toplanan gaz miktarına göre ihbar ve açma sinyalleri elde edilmektedir. Bu sayede transformatör içerisindeki arızanın transformatörde büyük tahribatlar yapmadan fark edilmesini sağlar.

Ayrıca herhangi bir nedenle yağ seviyesinin rölesi tam doldurmayacak kadar düşmesi halinde bunu ihbar sinyali ile bildirir.

BASINÇ RÖLESİ

Özellikle hermetik koruma rölesi bulunmayan transformatörlerde, transformatör içerisinde oluşabilecek basınç artışlarını karşılamak için kullanılır.

HERMETİK KORUMA RÖLESİ

Atmosfere tam kapalı hermetik transformatörlerde kullanılmaktadır. 630 KVA ve üstü güçteki transformatörlere konulur. Bu röleler yağ seviyesi göstergesini sıcaklık göstergesini bucholz rölesini ve ayrıca fazladan basınç rölesini ihtiva eden tek bir röledir.

Termometre cebi 315 kVA’ya kadar 1 adet üstündeki güçler için 2 adet.

Komple yağ dolu transformatörü kaldırmak için 2 adet kaldırma kulağı.

BUŞİNGLER VE TERMİNALLER

Transformatörlerde DIN standartlarına uygun porselen buşingler kullanılmaktadır. AG nötr ucu faz uçlarıyla aynı seviyede yalıtılmaktadır. Nominal hat akımını taşıyabilecek şekilde dizayn edilir. Böylelikle porselen izolatörlerin hasar görmeleri halinde transformatörün aktif kısmı dışarı çıkarılmadan, sadece yağ seviyesi kapağın altına indirilerek buşinglerin değiştirilmeleri mümkün olabilmektedir.

BUCHOLZ RÖLELERİ

Güç transformatörlerinde meydana gelen bir iç arızada gaz oluşumunun etkilerini araştıran BUCHOLZ kendi adıyla anılan bir röleyi gerçekleştirmiştir. Dolayısıyla rölenin mekanik yapısını oluştururken gaz birikimi ve yağ akışı hızı gibi özellikleri değerlendirmiştir.

Basit yapısı nedeniyle ucuz olmasına rağmen iç arızada oldukça süratli bir koruma elemanıdır. Arıza anından itibaren 50-100 msn. içinde çalışmasının mümkün olduğunu göstermiştir.

BUCHOLZ RÖLESİNİN ÇALIŞMA SEBEBİNİN YORUMU

Bucholz rölesinin çalışmasından sonra rölenin üst kısmında toplanan gazın incelenmesi halinde arızanın oluşumu hakkında bilgi edinmek mümkündür. Bu amaca yönelik olarak Bucholz rölesinin üst kısmı cam kap içine alınır. Yada bu kısma gözetleme penceresi yerleştirilmektedir.

Söz konusu cam kap veya gözetleme penceresinden oluşan gazın miktarı ve renginin belirlenmesi sonucu arıza hakkında belirli bir bilgiye sahip olunur. Şöyleki,

Toplanan gazın miktarı, arızanın büyüklüğü hakkında bilgi verir.
Toplanan gazın renginden arızanın nedeni %80 oranında anlaşılmaktadır.
- Beyaz renkli gaz, kağıt izolasyonunun yandığını
- Siyah veya gri renkli gaz, izolasyon yağının yandığını
- Sarı renkli gaz, ağaç kısımların hasara uğradığı
- Renksiz olan gaz ise, hava olduğunu belirtir.

Böylelikle şişenin içindeki gaz rölenin üzerindeki boşaltma musluğundan boşaltılırken kibrit yanaştırılarak çıkan gazın yanıcı olup, olmadığını kontrol etmeliyiz. Ayrıca yanıcı ise transformatörde iç arızanın olduğu anlaşılmaktadır. Bu durumda güç transformatörü gerekli test ve bakımı yapılmadan servise alınmamalıdır.

https://www.youtube.com/@elektrikegitimi