Röle nedir? Çalışma Prensibi Nasıldır? Nasıl bağlanılır?

Read Time:3 Minute, 27 Second

Röle elektrik devrelerinde küçük akım çeken sistemlerin devre girip çıkarmasında kullanılan ufak güçlü kumanda elemanıdır. Makinalarda PLC çıkışlarında genellikle röle bağlanır. Ve röle kontaklarından valf. Kontaktör gibi diğer kumanda elemanlar kontrol edilir. Kontakları yüksek akıma maruz kaldığında hasar alacağı için. Sadece kumanda devrelerinde kontrol etmekte kullanılmaktadır. Dolayısıyla yüksek akım çeken devrelerde kullanılmaz. Yüksek akım çeken devrelerde kontaktör kullanılmaktadır.

Röleler kumanda ve otomasyon sistemlerinde cihazları kontrol etmek amacıyla kullanılır. Röleler tek kontaklı, çift kontaklı ve 4 kontaklı imal edilmektedir.
Röle üzerinde ortak uç (COM) ucu, açık kontak (NO) ucu ve kapalı kontak (NC) uçları mevcuttur.

Röleler 3 ana parçadan oluşmaktadır. Birincisi bobin ikincisi palet ve üçüncüsü kontaktır.

Bobin elektrik akımı geldiğinde manyetik akım oluşturarak paletin hareket etmesine. Ve dolayısıyla kontakların yer değiştirmesini sağlar. Ayrıca bobine elektrik akımı geldiğinde açık kontağını kapatır, kapalı kontağını açar.

Rölenin com ucuna istenilen voltaj verilerek açık ve kapalı kontağından verilen voltaj alınır. Röleler yüksek akım çekmeyen yerlerde kullanıldığı için, PLC çıkışlarında komut vermek için, otomasyon sistemlerinde kontrol etmek için kullanılmaktadır.
Rölelerin bobin voltajları;
12 volt D.C
24 volt D.C
48 volt A.C
110 volt A.C
220 volt A.C olarak üretilmiştir.
Dolayısıyla kullanacağınız gerilime göre röle seçimi yapmanız gerekmektedir. Ayrıca röleler sadece kumanda devrelerinde değil artık günümüzde bir çok elektronik devrelerde ve elektrik cihazlarında kullanılmaktadır. Ayrıca röleler kapalı kasa olduğundan dolayı tozlu ortamda kullanımda içerisine kontaklarına toz almamaktadır.

Aklınızdaki soru ve görüşleriniz için https://www.youtube.com/channel/UCqgpgIpP2Q0VwHZ_kvnA50Q kanalından bizlere ulaşabilirsiniz.

Kontaktör nedir? Kontaktörler kaç çeşittir?

Kontaktör elektrik güç sitemlerinde yüksek amperli cihazların devreye girip çıkmasını sağlayan kumanda elemanıdır. Kontaktörler genellikle yüksek akım çeken elektrik ekipmanlarda kullanılmaktadır. Düşük akım çeken cihazlarda ise röle kullanılmaktadır.

Kontaktörler kendi içlerinde sınıflara ayrılır. Bunlar;

Güç kontaktörleri

Kumanda kontaktörleri

4 kontaklı kontaktörler

Güç kontaktörleri; L1-L2-L3 giriş uçları T1-T2-T3 çıkış uçları olan kontaktör çeşididir. Kontaktörler güç devrelerinde motor, havalandırma fanları, ısıtıcı rezistans vb. gibi yüksek akım çeken cihazları devreye sokup çıkarmakta kullanılmaktadır. Dolayısıyla kontakları yüksek akıma dayanıklı üretilmiştir. Güç kontaktörünün üzerinde kumanda devrelerinde kullanılmak için yardımcı açık veya kapalı kontaklar mevcuttur. Eğer bu üzerindeki yardımcı kontaklar yeterli gelmez ise extra üzerine yada yan tarafına takılan yardımcı kontaklar mevcuttur.

Kumanda kontaktörleri; Kontaktörler genellikle kumanda devrelerinde kullanılır, güç devrelerinde kullanılmaz. Kumanda kontaktörlerinde sadece açık kontak (NO) veya kapalı kontak (NC) olur. Genellikle güvenlik sistemlerinde kullanılır yada sistemin hazır olduğunu görmesi için kullanılan kontaktör çeşitlerindendir.

4 kontaklı kontaktörler; Bu tars kontaktörlerin L1-L2-L3-L4 giriş uçları yada T1-T2-T3-T4 çıkış uçları mevcuttur. Yada L1-L2-R1-R2 giriş uçları T1-T2-R3-R4 çıkış uçları mevcuttur. Bu kontaktörlerin bobinleri enerjilenmediğinde iki kontağı iletken iki kontağı yalıtkandır. Bobini enerjilendiğinde ise bu kontaklar yer değiştirerek iki kontağı yalıtkan iki kontağı iletkendir. Genellikle hızlı yavaş çalışması istenen motorları çalıştırmak için kullanılmaktadır.

Kontaktörler bobinlerine göre kendi aralarında çeşitleri vardır. Bunlar ise;

48 volt A.C

110 volt A.C

220 volt A.C

380 volt A.C

12 volt D.C

24 volt D.C

48 volt D.C gibi bobin geriliminde çalışırlar.

Kontaktörlerin bobinleri multimetre ile omajı ölçüldüğünde kontaktör büyüklüğüne göre değişkenlik gösterip omaj görülmesi gereklidir. Dolayısıyla bir omaj görülmüyorsa bobini hasarlı anlamına gelmektedir. Kontaklarının biri yada bir kaçı elektrik akımını geçirmez ise motor eksik faza kalacağından dolayı motor yanacaktır. Yada motoru koruma için termik bağlandıysa korumaya geçecektir.

Bazı durumlarda kontaktörlerin kontakları fazla akıma maruz kalarak yada sürekli devreye girip çıkmadan dolayı ark oluşması olup kontaklar yapışmaktadır. Dolayısıyla kontaktör bobinin enerji gelmediği halde motor çalışmakta yada fazlardan biri kontakları açar diğerleri açmaz. Bu şekilde olduğunda yine motor tek faza maruz kalarak sargıları hasar alacaktır.

Kumanda kontaktörü yerine güç kontaktörü kullanırsak ne olur ?

Kumanda kontaktörlerin kontakları fazla akım geçmeyeceği için ufak üretilmiştir. Bu kontaktöre motor bağlanırsa yapısından yada kontaklarının ufak olasından kontak yapışma olasılığı çok yüksektir. Güç kontaktörlerin ise kontakları fazla akıma dayanmaları için büyük yapılmıştır. Kumanda kontaktörün yerine güç kontaktörünün kullanılmasında her hangi bir sorun yoktur. Sadece maliyetten dolayı pahala işlem olacaktır. Kumanda kontaktörlerinde NO açık kontak NC kapalı kontak bulunmaktadır. Güç kontaktörlerinde ise üç adet güç kontak uçları vardır. Kısacası açık kontak vardır diyebiliriz. Ve ayrıca güç kontaktörünün kontaklarının yanında yardımcı kontaklarda vardır. Seçime göre değişir açık ve kapalı kontakta bulunmaktadır.

Kontaktör nedir? Kontaktör Çeşitleri Nelerdir?